Górecki. IV Symfonia Tansman Epizody. Fenomen, Żywioł, Tajemnica, Wendland Andrzej

Książka jest próbą ujęcia całej twórczości Henryka Mikołaja Góreckiego poprzez pryzmat jednego utworu, ostatniego wielkiego dzieła podsumowującego dorobek twórcy. To poetycka, filozoficzno-muzykologiczna podróż, opowieść o historii i znaczeniu IV Symfonii „Tansman Epizody”, do powstania której autor publikacji wydatnie się przyczynił.

Henryk Mikołaj Górecki był ikoną kultury współczesnego świata, jednym z najbardziej oryginalnych kompozytorów naszych czasów. Jego twórczość uznano za zjawisko niezwykłe i „szlachetnie osobne”. Autor podąża za myślą kompozytora i próbuje uchwycić fenomen jego dzieła oraz osoby jako twórcy, który działa w żywiołach muzyki i myśli.  Takiej muzyki nie mógł stworzyć kompozytor-intelektualista, estetyk. Taką muzykę mógł napisać tylko człowiek, który obcował z Tajemnicą.

Niebywały sukces III Symfonii „Symfonii pieśni żałosnych” Henryka Mikołaja Góreckiego – która na angielskich i amerykańskich listach przebojów notowana była wyżej niż utwory rozrywkowe – przyczynił się do tego, że IV Symfonia stała się jednym z najbardziej oczekiwanych utworów na świecie. Jej powstanie zainspirował Andrzej Wendland, dyrektor Tansman Festival, co podkreślano w krajowych i międzynarodowych mediach. Związki Góreckiego z Tansman Festival rozpoczęły się w 2002 roku. Kompozytor był pierwszym Laureatem Nagrody Tansman za wybitną indywidualność i bezkompromisowość w twórczości. Przy czym bezpośrednie kontakty dyrektora festiwalu z kompozytorem rozpoczęły się lata wcześniej.

Polska prapremiera IV Symfonii odbyła się na Tansman Festival w Łodzi, 15 lutego 2015 roku, i stanowiła finał światowej prezentacji utworu w cyklu 4 premier: Londyn-Los Angeles-Amsterdam-Łódź. Powstanie oczekiwanej przez blisko 40 lat symfonii w związku z Tansman Festival stanowi o trwałym wkładzie w historię kultury polskiej i światowej. Przeznaczone na blisko 100-osobowy skład instrumentalny dzieło wciąż intryguje i cieszy się niesłabnącą popularnością:  po zrealizowanej podczas Tansman Festival polskiej prapremierze, IV Symfonię „Tansman Epizody” wykonano w kraju aż 11 razy: w Katowicach (27 II, 1 III), Krakowie (13 VI), Olsztynie (19 VI), Gdańsku (16 VIII), Bydgoszczy (19 IX), Poznaniu (2 X), Bielsku-Białej (3 X), Katowicach (30 X), Warszawie (20, 21 XI) oraz kilkanaście razy w światowych ośrodkach muzycznych.

Jak napisano w jednej z recenzji wykonania IV Symfonii „Tansman Epizody”: jej „rytmicznie taneczny finał sprawia wrażenie groteskowego danse macabre, porażającego prymitywną dosadnością użytych środków (...). Dlaczego właśnie tak? Na to pytanie nie znajdziemy już zapewne odpowiedzi, niemniej triumfalny pochód tego utworu przez estrady świata (...) potwierdza, że zainteresowanie nim jest wyraźne i jak na razie niesłabnące”. Książka ta jest właśnie, między innymi, próbą odpowiedzi na pytanie i wątpliwości postawione w recenzji.

Andrzej Wendland – artysta-muzyk, muzykolog, edytor, publicysta. Absolwent Akademii Muzycznej w Łodzi na Wydziale Instrumentalnym, studiował także teorię muzyki i kompozycję. Laureat międzynarodowych konkursów wykonawczych i kompozytorskich w Polsce, Włoszech i Grecji. W latach 1980-1986 wykładowca Akademii Muzycznej w Bydgoszczy. Współpracował z Polskim Wydawnictwem Muzycznym PWM jako autor serii „El Maestro” oraz z Professional Music Press. Publikował w licznych magazynach muzycznych w Polsce, Niemczech, Francji, Włoszech, Wielkiej Brytanii i Japonii. Autor książki Gitara w twórczości Aleksandra Tansmana, Łódz 1996. Twórca i dyrektor artystyczny Tansman Festival – Międzynarodowego Festiwalu i Konkursu Indywidualności Muzycznych. Laureat licznych nagród i wyróżnień, w tym „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” 2015, Człowiek Roku „Energia Kultury” 2011.

(tekst wydawcy)