Chopin. Raul Koczalski. Historical Live Recordings 1948 (NIFCCD 000)

Płyta oznaczona symbolicznym numerem zero, mimo iż wydana dopiero w 2010 roku, z założenia rozpoczyna serię dzieł wszystkich Fryderyka Chopina wykonywanych na instrumentach historycznych (The Real Chopin), wydawaną przez Narodowy Instytut Fryderyka Chopina. Nagranie archiwalne, które zostało zamieszczone na krążku, jest zapisem uroczystego recitalu chopinowskiego Raula Koczalskiego w dniu 21 lutego 1948 roku w Sali Pompejańskiej Belwederu w Warszawie – siedzibie Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej – z okazji 138. rocznicy urodzin Fryderyka Chopina. Koncert ten był transmitowany przez Polskie Radio, które dokonało również jego rejestracji, a którą w 60 lat później, w 1999 roku opublikowała najpierw firma Selene, a teraz przypomniał również Narodowy Instytut Fryderyka Chopina. Mimo, iż nagranie zawiera zrozumiałe uchybienia techniczne, wynikające z niedoskonałości i aparatury, i ówczesnej techniki, zaliczane jest do jednych z najcenniejszych w polskich zbiorach fonograficznych oraz w chopinowskiej dyskografii.

Prezentowana interpretacja Raula Koczalskiego – wybitnego wirtuoza fortepianu, spadkobiercy szkoły pianistycznej samego Chopina (był wszak uczniem jego wychowanka, Karola Mikulego) – stanowi jedyny w swoim rodzaju wzorzec wykonawczy dzieł polskiego kompozytora. Jego istotę wyraża credo artystyczne Koczalskiego: „Wykonawca, który pragnie sprostać wymaganiom Chopina, musi zrezygnować z wszelkich sztuczek wirtuozowskich, z pogoni za efektem, z nadmiernego wyładowania siły, z chorobliwego sentymentalizmu w traktowaniu kantyleny i grać z samoopanowaniem, skromnie i spokojnie, a również z prostotą.” W prezentowanym nagraniu znajdziemy zatem wszystkie te elementy, które tak cenił twórca mazurków: wyjątkowo śpiewne frazy oraz szerokie legato i łagodne rubato, podążające za emocjonalnymi treściami utworów.

Za mistrzowską interpretacją podąża dbałość o wierność oryginalnemu brzmieniu dzieł Chopina. Koczalski grał podczas koncertu na autentycznym, oryginalnym instrumencie kompozytora – zabytkowym fortepianie firmy Pleyel z 1847 roku (numer seryjny 13823), znajdującym się obecnie w Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. W czasach Chopina był on własnością Jane Wilhelminy Stirling, a artysta miał okazję grać na nim w 1848 roku podczas swego pobytu w Szkocji.

Ciekawostką publikacji jest zachowanie oryginalnych zapowiedzi koncertu, które wygłaszał Tadeusz Bocheński.

Anna Iwanicka-Nijakowska (2010)