Premiera - Kolekcja Muzeum Narodowego - Średniowiecze

3 grudnia 2013 roku miał premierę najnowszy album z serii „Kolekcja Muzeum Narodowego”, wydawanej przez Parlophone Music. Tym razem całą uwagę poświęcono sztuce i muzyce średniowiecznej. W serii ukazały się jak dotąd tytuły: Muzyka Dawna, Szymanowski, Szymański/Glass/Górecki/Reich, Beethoven, Strawiński, Szostakowicz oraz Barok. W grudniu ukaże się także szczególny album zatytułowany Zima.

Tajemnicze, ulotne kompozycje, zatopione w półmroku klasztornej kaplicy. Pozwalają zatrzymać się na chwilę i wyciszyć, jak żadne inne. Arcydzieła powstałe w okresie pomiędzy upadkiem cesarstwa zachodniorzymskiego w V w. i Konstantynopola w XV w., mają w sobie niezwykłą siłę. Większość z nich, szczególnie w okresie wczesnego średniowiecza, powstawało z potrzeby serca. Anonimowi twórcy nie pozostawili nam nazwisk, które moglibyśmy dziś wynosić na piedestał, komponując na chwałę Boga. W melodiach gregoriańskiego chorału zawarta jest głębia chrześcijańskiej filozofii i mądrość przekazywana początkowo ustnie, a z czasem poprzez coraz dokładniejsze formy zapisu muzycznego.

Średniowiecze to fascynująca epoka w historii muzyki. Z pozoru jednolita, kryje w sobie bogactwo różnorodnych stylów i technik kompozytorskich od gregoriańskich, jednogłosowych chorałów, poprzez rozkwit śpiewów organalnych w okresie Ars Antiqua, aż po sublimację polifonii i warstwy harmonicznej i rytmicznej w Ars Nova. Z przyzwyczajenia średniowiecze zamykamy w schemacie myślowym adekwatnym dla epok późniejszych, zapominając, że na przestrzeni dziesięciu stuleci muzyka przeszła niezwykłe metamorfozy. W tym czasie ukształtował się zapis muzyczny, a także nasz sposób pojmowania i porządkowania przebiegu czasowego muzyki według wzorców typowych dla kultury europejskiej. Średniowiecze stało się także przestrzenią dla rozwoju muzyki wielogłosowej od pierwszych heterofonicznych prób w postaci organum, czy fauxbourdonu, aż po wyrafinowane formy polifoniczne, jak chociażby motety i madrygały stanowiące preludium dla rozwoju muzyki renesansowej.

Album prezentuje muzykę średniowieczną zarówno poprzez pryzmat chorału gregoriańskiego, jak i mało znanej muzyki z udziałem instrumentów, która pełniła funkcję użytkową. To bardzo interesujący materiał, pochodzący z Libre Vermell (Czerwonej Księgi) – manuskryptu, który ocalał w klasztorze w Montserrat. Zapisane w nim kompozycje pochodzą z okresu późnego średniowiecza (rękopis datowany jest na ok. 1400 r.), a zatem z Ars Nova i są najprawdopodobniej różnego autorstwa. Muzyka powstała z myślą o pielgrzymach, aby pozwolić im na chwilę rozrywki nie burząc jednocześnie atmosfery skupienia i powagi miejsca, w którym inni wierni pozostawali w żarliwej modlitwie. Na dziedzińcu kościoła zgromadzeni mogli nawet tańczyć, jednak kompozycje zebrane w Libre Vermell dawały gwarancję, że nie pojawią się tam swawolne utwory ludowe. Zestawienie śpiewów chorałowych z pochodzącymi z późnego średniowiecza utworami użytkowymi pozwala nam także uchwycić subtelny czar muzyki średniowiecza, w której znajdujemy zarówno powagę, jak i rozrywki codzienności, nad którymi najczęściej jednak unosi się aura swoistej duchowości.

W kompilacji słyszymy zarówno wykonania utworów sakralnych w interpretacji zakonników z hiszpańskiego Del Monasterio de Silos, oraz Chóru i Scholi De La Abadía De Santa Cruz Del Valle De Los Caídos, jak i świeckiego zespołu Jordi’ego Savalla – Hesperion XX, jednej z najbardziej znanych grup artystycznych specjalizujących się w interpretacji muzyki dawnej i pionierskich badaniach na gruncie wykonawstwa historycznie poinformowanego.

Kolekcja Muzeum Narodowego - Średniowiecze
Najnowszy album z serii Kolekcja Muzeum Narodowego
Premiera 03.12.2013
ICPN: 5099940982120

Patronat medialny nad płytą objęło m.in. Polskie Centrum Informacji Muzycznej