60 lat Opery Krakowskiej

W dniach 10-14 października 2014 Opera Krakowska obchodziła 60 lat swojego istnienia. Uroczystości zainaugurował „Koncert Jubileuszowy”, nad którym honorowy patronat objęli Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego prof. Małgorzata Omilanowska oraz Marszałek Województwa Małopolskiego Marek Sowa.

- 13 października 1954 roku w starej ujeżdżalni zaadoptowanej na scenę teatralną odbył się pierwszy spektakl instytucji, która jest poprzednikiem Opery Krakowskiej. Ten spektakl to Rigoletto  Verdiego - przypomniał podczas wieczoru Bogusław Nowak, Dyrektor Naczelny Opery.

Pierwsza część koncertu minęła pod znakiem wspomnień, podziękowań, gratulacji i życzeń. Podczas wieczoru przyznano odznaczenia i wyróżnienia dla artystów oraz byłych i obecnych pracowników Opery Krakowskiej. Srebrny Medal Zasłużony Kulturze Gloria Artis otrzymał emerytowany solista Kazimierz Różewicz, brązowy - solistka baletu Gabriela Kubacka, reżyser Włodzimierz Nurkowski, tenor krakowskiej sceny Tomasz Kuk, a odznakę Zasłużony dla Kultury Polskiej - Paweł Wójtowicz, Swietłana Białostocka, koncertmistrzowie w Orkiestrze Opery Krakowskiej oraz Małgorzata Gładys, muzyk krakowskiej instytucji. Złotą Odznaką Honorową Województwa Małopolskiego – Krzyż Małopolski zostali odznaczeni: dyrygent Jerzy Katlewicz, który poprowadził pierwszy spektakl Rigoletta, emerytowane solistki Jadwiga Romańska i Teresa Wessely, reżyser Laco Adamik, Dyrektor Naczelny Opery Krakowskiej Bogusław Nowak, a srebrną - scenograf i kostiumograf Barbara Kędzierska oraz śpiewaczka Bożena Zawiślak-Dolny. Odznakę Honoris Gratia przekazaną przez Prezydenta Miasta Krakowa, prof. Jacka Majchrowskiego w uznaniu zasług dla Krakowa i jego mieszkańców otrzymali: Tomasz Tokarczyk, kierownik muzyczny Opery Krakowskiej, Katarzyna Oleś-Blacha, solistka Opery Krakowskiej, Henryk Czarnecki, stolarz w Operze Krakowskiej i Franciszek Szumny, ślusarz krakowskiej instytucji. Również pracownikom administracyjnym Opery Krakowskiej wręczono odznaczenia za wzorowe i sumienne wykonywanie swoich obowiązków. Złoty medal dostali: Helena Dziubek z pracowni modniarskiej, Ewa Dura z pracowni krawieckiej męskiej, Jolanta Piątek z pracowni krawieckiej damskiej oraz Elżbieta Kowal, Zofia Staruch i Józef Tychoniak, pracownicy administracyjni. Medal srebrny otrzymała Katarzyna Kłębczyk, kierownik pracowni krawieckiej damskiej.

Program drugiej części koncertu wypełniły arie, duety, sceny zbiorowe z najpiękniejszych oper i operetek. Nie zabrakło także fragmentów baletowych. Podczas piątkowego koncertu usłyszeliśmy Martę Abako, Magdalenę Barylak, Agnieszkę Cząstkę, Monikę Korybalską, Katarzynę Oleś-Blacha, Iwonę Sochę, Bożenę Zawiślak-Dolny, Andrzeja Bieguna, Przemysława Firka, Vasyla Grokholskyiego, Krzysztofa Kozarka, Stanisława Kufluka, Andrzeja Lamperta, Wołodymyra Pankiva oraz Janusza Ratajczaka. Solistom towarzyszył Balet, Chór oraz Orkiestra Opery Krakowskiej pod dyrekcją Tomasza Tokarczyka. W repertuarze znalazły się utwory Verdiego, Rossiniego, Kálmána, Czajkowskiego, Pucciniego, Offenbacha, Straussa, Donizettiego, Mozarta, Boito, Mascagniego. Artyści przenieśli nas w świat wspomnień, pięknego śpiewu i tańca, a ich występy zostały nagradzane gromkimi brawami. 

Następnego dnia (11 października) odbyło się spotkanie z cyklu Viva Opera! - z udziałem byłych i obecnych pracowników krakowskiej instytucji. Wieczór minął na refleksyjnych, sentymentalnych rozmowach i wspomnieniach. Gośćmi spotkania były Jadwiga Romańska, Franciszek Makuch, Alina Towarnicka oraz Wiktor Herzig, a jego gospodarzem - Bogusław Nowak. Wieczór wspomnień uświetniły arie i pieśni z repertuaru operowego i operetkowego w wykonaniu Agnieszki Cząstki, Karin Wiktor-Kałuckiej, Stanisława Kufluka oraz Franciszka Makucha przy akompaniamencie Kristiny Kutnik. Partner spotkania - Cukiernia Krakowskie Wypieki przygotowała imponujący 15 kilogramowy tort w kształcie gmachu Opery Krakowskiej.

Niedziela, 12 października to dzień spotkania z Kazimierzem Kordem, wybitnym polskim dyrygentem (na zdjęciu po prawej), który w latach 1962-70 kierował Operą Krakowską, wyciągając ją z artystycznego letargu, zapraszając znakomitych realizatorów, odmładzając zespół, wprowadzając wysokie kryteria wykonawcze. Do wspomnień tamtego okresu i refleksji na temat opery dzisiaj zachęcały Artystę Justyna Nowicka z Radia Kraków, prowadząca spotkanie oraz Anna Woźniakowska, autorka książki Kraków zasługuje na operę, ukazująca 60-letnie dzieje krakowskiej sceny, którą wydała Opera Krakowska. Spotkanie było okazją do promocji tej pozycji, która została ogłoszona „Książką miesiąca”. Rozmowy o operze urozmaicił występ artystów krakowskiej sceny – Iwony Sochy i Andrzeja Bieguna oraz studenta krakowskiej Akademii Muzycznej Pawła Brożka przy akompaniamencie fortepianowym Renaty Żełobowskiej–Orzechowskiej.

W dniach 12 i 14 października odbyły się wyczekiwane przez melomanów uroczyste spektakle Rigoletta G. Verdiego w reżyserii Henryka Baranowskiego ze specjalnym udziałem Andrzeja Dobbera. Redaktor Mateusz Borkowski na łamach „Gazety Wyborczej” podsumował następująco przedstawienie: „Niezapomnianą kreację tragicznego Rigoletta stworzył ceniony na światowych scenach, występujący gościnnie w Krakowie baryton Andrzej Dobber. Będącemu w szczytowej formie śpiewakowi udało się stworzyć wyrazistą i pogłębioną psychologicznie postać. Pełna szlachetności, heroizmu i niewinności była ubrana w biel Katarzyna Oleś-Blacha (Gilda), która z łatwością wykonała słynną arię Caro nome.” Na scenie artystom towarzyszyli Vasyl Grokholskyi (Książę Mantui), Wołodomyr Pankiv (Sparafucile), Bożena Zawiślak-Dolny (Magdalena-Giovanna), Przemysław Firek (Hrabia Monterone) oraz Orkiestra, Chór i Balet Opery Krakowskiej pod batutą Tomasza Tokarczyka.

Kolejnym punktem obchodów było Forum Opery Polskiej (13 października), które zostało przygotowane we współpracy z Instytutem Muzyki i Tańca. Dyskutowano m.in. o przeszłości, teraźniejszości i przyszłości gatunku; o artystycznych wizjach i strategiach realizacyjnych; o znaczeniu opery w życiu społecznym i jej funkcji we współczesnym świecie. W panelu dyskusyjnym „Z perspektywy widowni” udział wzięli: red. Dorota Szwarcman z „Polityki”; dyrektor Zofia Gołubiew z Muzeum Narodowego w Krakowie; red. Józef Kański, muzykolog, krytyk muzyczny, autor „Przewodnika operowego”; Leszek Mikos, biznesman i miłośnik opery; Andrzej Kosowski, dyrektor Instytutu Muzyki i Tańca. W drugiej dyskusji „Z perspektywy sceny” swoimi poglądami podzielili się: Małgorzata Walewska, wybitna mezzosopranistka; Tomasz Tokarczyk, kierownik muzyczny Opery Krakowskiej; Laco Adamik, główny reżyser Opery Krakowskiej oraz Jacek Jekiel, dyrektor Opery na Zamku w Szczecinie.

- Myślę, że opera jest gatunkiem, który wciąż wzbudza wielkie namiętności. (…) Nieprawdą są kolejne wieszczenia śmierci opery, głoszone przez filozofów i badaczy kultury. Dowodem jest chociażby to, że jesteśmy tutaj, tak żywo zainteresowani tym tematem.” – mówił Daniel Cichy, redaktor naczelny Polskiego Wydawnictwa Muzycznego, który moderował obie dyskusje.

Natomiast wieczorem w Muzeum Narodowym w Krakowie odbył się wernisaż wystawy Przestrzeń opery. Polscy scenografowie XX i XXI w. (13 października), która jest wspólnym projektem Opery Krakowskiej i Muzeum. Wystawa odsłania przed widzami kulisy wyobraźni wielkich artystów, malarzy i scenografów, którzy od II wojny światowej kreowali przestrzeń teatru operowego, projektując scenografię i kostiumy. Ekspozycja prezentuje blisko 500 prac ponad 40 artystów, ukazując różnorodność zjawisk i tendencji dominujących w polskiej scenografii, tworzonej na największych scenach operowych w całej Polsce. Ich uzupełnieniem są archiwalne fotografie, makiety i oryginalne kostiumy operowe. Wystawę przygotowali: Katarzyna Sanocka (kurator), Maria Grzywacz (koordynator), prof. Józef Opalski (konsultacje), Przemysław Klonowski (aranżacja plastyczna), Maria Saint Tokarz (rekonstrukcja cyfrowa fotografii archiwalnych). Ekspozycję można oglądać do 31 grudnia br. (Gmach Główny Muzeum Narodowego, al. 3 Maja 1).

(tekst nadesłany)