Zespół Kościoła i Klasztoru O.O. Bernardynów

Zespół Kościoła i Klasztoru O.O. Bernardynów wzniesiony w miejscu, gdzie wg tradycji ukazała się w 1590 roku Michałowi Piwowarowi vel Tomaszowi Michałkowi Matka Boska ze św. Józefem. Złożony jest z kościoła i przyległego doń klasztoru i otoczony obwarowaniami.
Pierwotny kościół drewniany wzniesiony został w 1594 roku, zaś murowany – w 1610. Obecny kościół powstał w latach 1618-1628 z fundacji Łukasza Opalińskiego, marszałka nadwornego, późniejszego marszałka wielkiego koronnego, starosty leżajskiego i jego żony Anny z Pileckich. Jest wczesnobarokowy w typie architektury lubelskiej. Dzieła dopełniają wspaniałe barokowe organy, jedne z największych w Europie.
Organy Leżajskie stanowią integralną część XVII-wiecznego wyposażenia Bazyliki Ojców Bernardynów w Leżajsku. Organy leżajskie składają się z trzech osobno funkcjonujących instrumentów, wyposażonych w odrębne stoły gry i klawiatury pedałowe. Tworzą sekcje odpowiadające trzem nawom świątyni, z których środkowa – posiada 40 głosów (3 manuały i pedał), południowa – 21 głosów (2 manuały i pedał) i północna – 13 głosów (manuał i pedał). Do dziś pracują w oparciu o trakturę mechaniczną. Poszczególne elementy prospektów ujmuje chór muzyczny, który swą rozpiętością odpowiada całej szerokości korpusu nawowego.
Budowę instrumentu rozpoczęto przed 1680 roku, a ukończono w 1683 roku. Rozbudowa poszczególnych elementów prospektu trwała z przerwami do 1723 roku Przy wykonywaniu konstrukcji zaangażowani byli: Stanisław Studziński z Przeworska i Jan Głowiński z Krakowa.
Wirtuozi i muzykolodzy podziwiają w leżajskich organach osobliwe, barokowe brzmienie, znane dziś dzięki rekonstrukcji instrumentu, przeprowadzonej w latach 1965-1968 przez Roberta Polcyna z Poznania. Historycy sztuki interesują się oprawą snycerską poszczególnych struktur.
Przebogata ikonografia posiadała istotną rolę czynnika kształtującego odczucia estetyczne i świadomość religijną wiernych. Była ważnym nośnikiem skonretyzowanych plastycznie prawd wiary i treści dotyczących historii bernardynów, adresowanych do ludzi wszystkich stanów społecznych. Zlokalizowana w obrębie obiektu o wyjątkowych walorach wizualnych i dźwiękowych, przemawia do pielgrzyma w trakcie jego pobytu wewnątrz świątyni.
Organy w Bazylice Ojców Bernardynów w Leżajsku powstały dzięki fundacji rodziny Potockich. Są one dzisiaj jednym z najznamienitszych i najstarszych obiektów tego typu na świecie, bezcennym zabytkiem sztuki i pomnikiem kultury narodowej. Co roku odbywaja się na nich Międzynarodowe Koncerty Organowe.