Pierwszy Konkurs Skrzypcowy im. Henryka Wieniawskiego, jako międzynarodowe spotkania młodych skrzypków, odbył się w 1935 roku w Warszawie w stulecie urodzin swojego patrona. Jego głównym pomysłodawcą był bratanek skrzypka - Adam Wieniawski, a organizatorem - Warszawskie Towarzystwo Muzyczne. Pierwszymi laureatami byli: Francuzka Ginette Neveu (I nagroda), Rosjanin Dawid Ojstrach (II nagroda) oraz Anglik Henry Temianka (III nagroda). Wśród nagrodzonych byli też m.in. Ida Haendel, Bronisław Gimpel, Grażyna Bacewicz i wielu innych.
Kolejne edycje konkursu zaplanowano w odstępach pięcioletnich, ale zamierzenia te przekreślił wybuch II wojny światowej. Drugi Konkurs Wieniawskiego zorganizowano dopiero po wojnie w 1952 roku - w Poznaniu. Od tej chwili odbywają się one regularnie co pięć lat, a jego organizatorem jest poznańskie Towarzystwo Muzyczne im. Henryka Wieniawskiego. W grudniu 1952 roku w zmaganiach konkursowych wzięło udział zaledwie 23 skrzypków z 7 krajów. Zwyciężył Igor Ojstrach (syn Dawida), II nagrodę (ex aequo) zdobyli Wanda Wiłkomirska i Rosjanin Julian Sitkowiecki. Trzeci Konkurs (1957 - z 45 uczestnikami z 16 państw i m.in. z Dawidem Ojstrachem w jury) był rywalizacją między Rosjanką Rozą Fajn i faworytem publiczności, Amerykaninem Sydney Harthem. W 1962 roku niekwestionowanym zwycięzcą został jego rodak - Charles Treger. Pięć lat później (1967) triumfował po raz pierwszy Polak - Piotr Janowski. Szósty Konkurs w 1972 roku należał do trzech skrzypaczek: Rosjanki Tatiany Grindienko, Japonki Shizuki Ishikawy i Polki Barbary Górzyńskiej, za to następny - w 1977 roku - zdominowali mężczyźni: Wadim Brodski, Piotr Milewski i Michaił Wajman. Kolejny turniej (1981) rozegrał się z legendarnym Henrykiem Szeryngiem w roli szefa jurorów i pod znakiem dominacji Japończyków. Obok Keiko Urushihary (I miejsce), jeszcze cztery główne nagrody przypadły im w udziale. Dziewiąty Konkurs (1986) to triumf Rosjanina Ewgenija Buszkowa. Natomiast jubileuszowa, dziesiąta edycja (1991), z rekordową w całej historii liczbą 54 uczestników, zakończyła się podwójnym sukcesem Polaków – Bartłomieja Nizioła i Piotra Pławnera. W 1996 roku jurorzy pod honorowym przewodnictwem Yehudi Menuhina, nie przyznali złotego medalu i dopiero II nagrodę otrzymała Japonka Reiko Otani.
Dwunasty Konkurs Wieniawskiego w 2001 roku otworzył nowy rozdział w dziejach turnieju. Organizatorzy zdecydowali się powierzyć współautorstwo programu, regulaminu i składu jury Shlomo Mintzowi, wioliniście i pedagogowi o uznanym, międzynarodowym autorytecie. Konkurs wygrała 16-letnia Rosjanka Alena Bayeva.
Trzynasta edycja odbędzie się w dniach 14-30 października 2006 roku. Wraz z zarządem Towarzystwa im. Wieniawskiego w Poznaniu, wspartym zespołem konsultantów w kraju i za granicą, współtworzy ją Konstanty Andrzej Kulka, jeden z najznakomitszych polskich artystów - muzyków. On też, razem z Wandą Wiłkomirską i Bartłomiejem Niziołem – przedstawicielami dwóch generacji laureatów Konkursu oraz ośmioma autorytetami gry skrzypcowej ze świata, będą tworzyć jury konkursowe.
Celem konkursu jest oddanie hołdu wielkiemu polskiemu wirtuozowi oraz spopularyzowanie twórczości Henryka Wieniawskiego, a także zapewnienie promocji młodym wiolinistom. Pierwszy Konkurs był dwuetapowy, drugi i następne aż do jedenastego - trzyetapowe. W 2001 roku wprowadzone zostały zmiany do regulaminu konkursu i ustalono, iż będzie rozgrywany w czterech etapach. Pierwszy etap ma charakter niepubliczny i w jego trakcie jurorzy przesłuchują nagrania kandydatów przesłane na kasetach video. Pozostałe odbywają się z udziłem publiczności. Do drugiego etapu dopuszczonych jest maksymalnie 60 skrzypków, do trzeciego - 24, a do czwartego - 12. W finale uczestnicy konkursu wykonują koncert z orkiestrą.
Konkurs Wieniawskiego jest przeznaczony dla skrzypków w wieku do 30 lat.
Międzynarodowy Konkurs Skrzypcowy im. Henryka Wieniawskiego jest członkiem-założycielem Federacji Międzynarodowych Konkursów Muzycznych z siedzibą w Genewie.