Sinfonia Varsovia

W 1984 roku, na zaproszenie Waldemara Dąbrowskiego, dyrektora naczelnego Centrum Sztuki Studio im. St. I. Witkiewicza w Warszawie, oraz Franciszka Wybrańczyka, dyrektora działającej od 1972 roku Polskiej Orkiestry Kameralnej, na występy w Polsce w charakterze solisty i dyrygenta przybył legendarny skrzypek Sir Yehudi Menuhin. By sprostać wymaganiom zaplanowanego repertuaru, orkiestra, która działała przy Warszawskiej Operze Kameralnej pod kierownictwem Jerzego Maksymiuka, zwiększyła skład, zapraszając do współpracy wybitnych muzyków z całego kraju. Pierwsze koncerty zespołu pod batutą Yehudiego Menuhina spotkały się z entuzjastycznym przyjęciem publiczności i uznaniem krytyków, a sam Lord Menuhin przyjął propozycję dyrektora Waldemara Dąbrowskiego oraz Franciszka Wybrańczyka, obejmując funkcję pierwszego gościnnego dyrygenta nowo powstałej orkiestry symfonicznej. Przyjęła ona nazwę Sinfonia Varsovia. 

Wkrótce zespół otrzymał pierwsze propozycje koncertów w Stanach Zjednoczonych i w Kanadzie. Po nich przyszły następne – w Niemczech, Francji, Włoszech, Hiszpanii, Austrii, Finlandii, Portugalii, Belgii, Holandii, Wielkiej Brytanii, Szwajcarii, Grecji, Argentynie, Brazylii, Chile, Hongkongu, Japonii, Korei i na Tajwanie. Sinfonia Varsovia występowała w najbardziej prestiżowych salach koncertowych świata – nowojorskiej Carnegie Hall, Théatre des Champs Elysées w Paryżu, Barbican Centre w Londynie, wiedeńskim Musikverein, Teatro Colon w Buenos Aires, Suntory Hall w Tokio czy Herkulessaal w Monachium.

Orkiestra Sinfonia Varsovia brała udział w renomowanych festiwalach, m.in. w Salzburgu, Gstaad (Yehudi Menuhin Festival), Aix-en-Provence, Montreux, La Roque d’Anthéron, Schleswig-Holstein, Festiwalu Pablo Casalsa, Würzburgu, Alte Oper (Frankfurt n/M), Festival Beethovenfest w Bonn, La Roque d’Anthéron, Festival de Musique de Menton, Queen Elisabeth Musical Voyage - Festiwalu Muzycznym na Morzu Śródziemnym i wielu innych. Szczególne miejsce w sezonie artystycznym Orkiestry zajmuje słynny międzynarodowy festiwal muzyczny "La Folle Journée". Właśnie z inicjatywy Sinfonii Varsovii w 2010 roku powstała polska edycja tego festiwalu pod nazwą "Szalone Dni Muzyki", którego obecnie Orkiestra jest organizatorem.

Sinfonia Varsovia regularnie uczestniczy w najważniejszych wydarzeniach muzycznych w Polsce. Jest stałym gościem festiwali: Chopin i jego Europa, Wielkanocny Festiwal im. Ludwiga van Beethovena, Międzynarodowy Festiwal Muzyki Współczesnej "Warszawska Jesień", Festiwal Witolda Lutosławskiego "Łańcuch".

Na specjalną uwagę zasługuje Festiwal im. Franciszka Wybrańczyka "Sinfonia Varsovia Swojemu Miastu" – drugi organizowany przez Sinfonię Varsovię festiwal, zainicjowany w 2001 roku przez założyciela i wieloletniego dyrektora Orkiestry.

Repertuar orkiestry jest niezwykle bogaty i obejmuje dzieła od XVIII w. do współczesności. Zespół ma na swym koncie światowe i polskie prawykonania utworów m.in. Johna Adamsa, Krzesimira Dębskiego, Jana A. P. Kaczmarka, Witolda Lutosławskiego, Pawła Mykietyna, Onute Narbutaite, Krzysztofa Pendereckiego, Zbigniewa Preisnera, Marty Ptaszyńskiej, Marcina Stańczyka, Pawła Szymańskiego.

Sinfonia Varsovia występuje ze światowej sławy dyrygentami, wśród których znaleźli się: Claudio Abbado, Gerd Albrecht, Charles Dutoit, Lawrence Foster, Rafael Frühbeck de Burgos, Valery Gergiev, Hans Graf, Leopold Hager, Jacek Kaspszyk, Kazimierz Kord, Jan Krenz, Emmanuel Krivine, Witold Lutosławski, Lorin Maazel, Paul McCreesh, Jerzy Maksymiuk, Yehudi Menuhin, Marc Minkowski, Andres Mustonen, Grzegorz Nowak, Krzysztof Penderecki, Michel Plasson, Volker Schmidt-Gertenbach, Jerzy Semkow, Christopher Warren-Green, Antoni Wit, Bruno Weil.

Podczas swych licznych koncertów orkiestra towarzyszyła solistom tej miary, co: Salvatore Accardo, Piotr Anderszewski, Maurice André, Martha Argerich, Yuri Bashmet, Boris Berezovsky, Teresa Berganza, Rafał Blechacz, Frank Braley, Alfred Brendel, Gautier Capuçon, Renaud Capuçon, José Carreras, Sarah Chang, Kyung-Wha Chung, José Cura, Placido Domingo, Augustin Dumay, Nelson Freire, James Galway, Sophie Graf, Stephen Hough, Sharon Kam, Kiri Te Kanawa, Nigel Kennedy, Gidon Kremer, Aleksandra Kurzak, Alicia de Larrocha, Elisabeth Leonskaja, Christa Ludwig, Radu Lupu, Albrecht Mayer, Mischa Maisky, Shlomo Mintz, Olli Mustonen, Anne-Sophie Mutter, Olga Pasiecznik, Murray Perahia, Maria João Pires, Ivo Pogorelić, Jean-Pierre Rampal, Vadim Repin, Katia Ricciarelli, Mścisław Rostropowicz, Heinrich Schiff, Howard Shelley, Henryk Szeryng, Fou Ts’ong, Maxim Vengerov, Andreas Vollenweider, Christian Zacharias, Frank Peter Zimmermann, Tabea Zimmermann, Grigorij Żyslin.

Orkiestra zagrała ponad 4 000 koncertów na całym świecie i nagrała ponad 300 płyt, w tym dla tak renomowanych, światowych wytwórni jak: Decca, Denon Nippon Columbia, Deutsche Grammophon, EMI, Naïve, Naxos, Sony, Virgin Classics oraz polskich – BeArTon, CD Accord, DUX, Polskie Nagrania, Polskie Radio. Wiele spośród tych nagrań uzyskało prestiżowe nagrody fonograficzne, w tym Diapason d’Or, Diapason Découverte, Grand Prix du Disque oraz wielokrotnie nagrodę Polskiej Akademii Fonograficznej "Fryderyk". Wśród najbardziej rekomendowanych dokonań nagraniowych orkiestry warto wymienić album Martha Argerich – live w Teatrze Wielkim – Operze Narodowej (CD Accord), płyty z rejestracją Koncertów fortepianowych Mozarta z udziałem Piotra Anderszewskiego (Virgin),  album The Romantic Clarinet zarejestrowany ze słynną klarnecistką Sharon Kam (Edel Classics). Sukcesem zarówno artystycznym jak i rynkowym okazały się dwie płyty (Bach, Haendel) nagrane dla firmy Deutsche Grammophon z udziałem znakomitego niemieckiego oboisty Albrechta Mayera, przez długi czas utrzymujące się na szczycie rankingów sprzedaży. Znaczący wkład w promocję muzyki polskiej stanowi bardzo dobrze przyjęty na świecie album Nigela Kennedy’ego i Polskiej Orkiestry Kameralnej Polish Spirit, z Koncertami skrzypcowymi Mieczysława Karłowicza i Emila Młynarskiego (EMI). Dyskografia zespołu zawiera także wiele płyt nagranych pod batutą Lorda Menuhina, w tym komplety symfonii Beethovena i Schuberta zarejestrowane dla firmy IMG Records w 1996 roku, z okazji 80. rocznicy urodzin artysty. 

Dyrektorzy

W 1997 roku dyrektorem muzycznym, a w lipcu 2003 roku dyrektorem artystycznym orkiestry został Krzysztof Penderecki, często współpracując z orkiestrą jako jej dyrygent. Muzycy wspólnie koncertowali w kraju i na świecie, a w repertuarze zespołu znalazło się wiele utworów kompozytora. W 2011 roku Orkiestra Sinfonia Varsovia wzięła udział w prawykonaniu utworu Krzysztofa Pendereckiego Powiało na mnie morze snów…, który został napisany dla Narodowego Instytutu Fryderyka Chopina z okazji zakończenia obchodów Roku Chopinowskiego. W listopadzie 2013 roku Sinfonia Varsovia uczestniczyła w koncertach odbywających się w ramach Festiwalu Krzysztofa Pendereckiego z okazji 80. urodzin kompozytora. Krzysztof Penderecki nagrał z orkiestrą kilka płyt, w tym swoje autorskie albumy. W latach 2008 - 2012 dyrektorem muzycznym zespołu był światowej sławy francuski dyrygent – Marc Minkowski. W 2004 roku Franciszek Wybrańczyk przekazał obowiązki dyrektora orkiestry Sinfonia Varsovia swemu asystentowi, wieloletniemu muzykowi zespołu – Januszowi Marynowskiemu.

Instytucja kultury

Do dnia 31 grudnia 2007 roku zespół działał przy Centrum Sztuki Studio im. St. I. Witkiewicza w Warszawie. Od dnia 1 stycznia 2008 roku Orkiestra Sinfonia Varsovia jest samorządową instytucją kultury. Organizatorem Orkiestry jest Miasto Stołeczne Warszawa. Orkiestra Sinfonia Varsovia uhonorowana została m.in. tytułem Zasłużony dla Warszawy od miasta stołecznego Warszawy, Doroczną Nagrodą Honorową Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego za osiągnięcia w zakresie twórczości i upowszechniania kultury, dyplomem Ministra Spraw Zagranicznych za wybitne zasługi dla promocji Polski w świecie.

W ramach Sinfonii Varsovii działają cztery zespoły kameralne: Sinfonia Varsovia String Quintet, Sinfonia Varsovia Brass, Sinfonia Varsovia Wind Quintet oraz Sinfonia Varsovia Camerata.

Siedziba

W 2010 roku Orkiestra Sinfonia Varsovia otrzymała własną siedzibę – dawny Instytut Weterynarii SGGW na warszawskiej Pradze, przy ulicy Grochowskiej 272. Decyzją Rady Warszawy i jej Prezydent Hanny Gronkiewicz-Waltz w czerwcu 2010 roku został ogłoszony międzynarodowy, otwarty i dwuetapowy konkurs architektoniczny na projekt nowej sali koncertowej dla 1800 widzów oraz zagospodarowanie architektoniczne nieruchomości przy ul. Grochowskiej 272. Konkurs wygrał projekt powstały w Atelier Thomas Pucher z Grazu (Austria). Wyróżnia go nie tylko bardzo charakterystyczna rama otaczająca cały teren przy ulicy Grochowskiej 272, ale również wyjątkowa konstrukcja sali koncertowej, która zakłada połączenie akustyki sal budowanych w typie pudełkowym z widowniami typu winnica. W myśl autorów zwycięskiej pracy ma to zapewnić wspaniałą, unikatową akustykę. Władze miasta stołecznego Warszawy zdecydowane są na realizację tego projektu na warszawskiej Pradze.

 Działalność edukacyjna

Istotnym aspektem działalności Orkiestry Sinfonia Varsovia są projekty edukacyjne organizowane w siedzibie Orkiestry. W 2012 roku Orkiestra zainicjowała elitarny program Akademia Sinfonia Varsovia, cykl warsztatów adresowany do studentów i młodych absolwentów uczelni muzycznych, przygotowujący ich do gry w najlepszych orkiestrach symfonicznych. Warsztaty prowadzą koncertmistrzowie i muzycy soliści Sinfonii Varsovii. Projekt realizowany jest we współpracy z Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Edukacyjne programy przeznaczone dla najmłodszych to m.in. projekty współorganizowane z Fundacją "Muzyka jest dla wszystkich": Smykofonia, muzyczny program dla dzieci do lat pięciu oraz adresowana do uczniów i nauczycieli szkół podstawowych Akcja Labirynt. Na szczególną uwagę zasługują Letnie Koncerty na Grochowskiej - cykl kameralnych koncertów, poprzedzonych komentarzem muzykologów i krytyków muzycznych, w wykonaniu młodych, utalentowanych artystów rekomendowanych przez Orkiestrę Sinfonia Varsovia. 

 aktualizacja: 2002 (Zespół POLMIC), 2015 (Aleksandra Braumańska), 2025 (Wiktoria Antonczyk)