Dziewięć preludiów na fortepian op. 1, Szymanowski Karol

Preludia op. 1 to najwcześniejsza znana kompozycja Karola Szymanowskiego. W 1900 roku kompozytor wybrał spośród pierwszych swoich miniatur fortepianowych dziewięć utworów i ułożył z nich zbiór przeznaczony do publikacji. Wybrane preludia pochodzą głównie z lat 1899-1900, jakkolwiek dwa z nich – numer 7 i 8 – powstały już prawdopodobnie w 1896 roku. Pierwsza ich edycja ukazała się jednak dopiero pod koniec 1905 roku, wydana przez Spółkę Nakładową Młodych Kompozytorów Polskich. Warto dodać, że sześć preludiów z op. 1 w 1903 roku otrzymało jedno z wyróżnień na Konkursie im. Konstantego Lubomirskiego w Warszawie.

Preludia cechuje wyraźne nawiązanie do twórczości Fryderyka Chopina, co wyraziło się w podobnym sposobie kształtowania formy utworów i faktury fortepianowej. Dominuje w nich liryczny nastrój (osiem utrzymanych zostało w tonacji molowej). W kompozycji zauważalne jest jednak również zainteresowanie Szymanowskiego współczesnymi tendencjami w muzyce, a dokładnie utworami Aleksandra Skriabina (charakterystyczne zwroty harmoniczne).

Preludia op. 1 zawsze cieszyły się dużą popularnością wśród wykonawców. W swoim repertuarze posiadali je tak znakomici wirtuozi, jak Artur Rubinstein, czy Felicja Blumental. Doczekały się również transkrypcji na inne instrumenty, znanych nie mniej niż oryginał. Z 1948 roku pochodzi opracowanie na skrzypce lub wiolonczelę i fortepian Preludium nr 1 autorstwa Grażyny Bacewicz, która z powodzeniem wykonywała je wspólnie z bratem Kiejstutem Bacewiczem (w 1950 roku ich interpretacja ukazała się na płycie długogrającej Polskich Nagrań – Muza 1597). Ponadto istnieje także transkrypcja dwóch pierwszych Preludiów na kwartet smyczkowy, dokonana przez Stanisława Mikuszewskiego na okoliczność poświęcenia sarkofagu Karola Szymanowskiego na Skałce w Krakowie w 1938 roku.

Anna Iwanicka-Nijakowska