Play, Baird Tadeusz

Utwór na kwartet smyczkowy zatytułowany Play powstał w 1971 roku na zamówienie Kwartetu Duńskiego i jemu jest dedykowany. Zespół, występujący w składzie: Arne Svendsen, Palle Heichelman, Knud Frederiksen, Pierre René Honnens, dokonał również prawykonania kompozycji 21 listopada 1971 roku w Kopenhadze. Przez pierwszy rok od czasu premiery miał także zapewnioną wyłączność na jego wykonywanie poza Polską. Tylko w ciągu pierwszych 5 lat, do 1976 roku, interpretacje Kwartetu Duńskiego zostały zarejestrowane przez rozgłośnie radiowe w Danii (1972), Polsce (1972), Szwecji (1973), przez BBC w Londynie (1973), Radio Szwajcarii Niemieckiej (1973) oraz Radio Holenderskie (1976). Polskie prawykonanie Play miało miejsce 5 czerwca 1972 roku w Warszawie, grał Kwartet im. S. Barcewicza w składzie: Stanisław Kawalla, Grzegorz Rezler, Andrzej Szymański i Andrzej Wróbel. W 1976 roku ukazało się nagranie utworu na płycie długogrającej, w interpretacji Kwartetu Wilanowskiego: Tadeusza Gadziny, Pawła Łosakiewicza, Artura Paciorkiewicza i Wojciecha Walaska (Veriton SXV 812), a w roku 1986 – Varsovia Quartet (Colosseum Col 0648). Na płycie CD kompozycję zarejestrował Kwartet DAFÔ w 2002 roku (DUX 0374 / PWM 10190).
Play Tadeusza Bairda jako jeden z nielicznych utworów był aż trzykrotnie prezentowany podczas Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Współczesnej „Warszawska Jesień” – w 1972, 1989 i 2006 roku. W książce programowej pierwszej z wymienionych edycji festiwalu kompozytor napisał, że jest to kompozycja „jednoczęściowa (frazy bez pauz), ale o dość skomplikowanej budowie formalnej: b. trudna!” O złożonym przebiegu muzycznym zaledwie 10-minutowego utworu zadecydowała zastosowana przez Bairda technika aleatoryzmu kontrolowanego. Za jej podstawę posłużyły dynamiczne, ruchliwe frazy, o zmiennej kolorystyce i wyrazistej ekspresji. Kompozytor podporządkował je jednak wewnętrznej dramaturgii, tworząc utwór jednorodny i zwarty pod względem muzycznej narracji.

Play Tadeusza Bairda ukazało się drukiem w 1972 roku – nakładem wydawnictw Litolff i Peters we Frankfurcie oraz PWM w Krakowie.
 

Anna Iwanicka-Nijakowska