Bacewicz Grażyna. Music for Chamber Orchestra Vol. II (DUX 0701)

Płyta jest drugą publikacją fonograficzną młodego zespołu Radomskiej Orkiestry Kameralnej – po wydanym w 2009 roku debiutanckim albumie Grażyna Bacewicz. Works for chamber orchestra, vol. I (DUX 0691), nominowanym do nagrody „Fryderyk” i International Classical Music Awards 2011 (dawne Midem Classical Awards). W repertuarze 16-osobowej orkiestry smyczkowej, założonej w 2007 roku i kierowanej od tego czasu przez Macieja Żółtowskiego, ważne miejsce obok muzyki barokowej, wczesnych symfonii Haydna i Mozarta zajmują kompozycje XX i XXI wieku. Zespół przywiązuje przy tym dużą wagę do pracy nad jednolitością swego brzmienia, precyzją rytmiczną i intonacją. Nie dziwi zatem wybór repertuaru na pierwsze dwie płyty zespołu - utwory Grażyny Bacewicz cechuje żywiołowość, motoryka i liczne quasi-barokowe stylizacje, które pozwoliły orkiestrze pokazać pełnię swych możliwości.

Album otwiera Sinfonietta na orkiestrę smyczkową z 1935 roku. Trzyczęściowa, tradycyjna pod względem budowy kompozycja stanowi sztandarowy przykład neoklasycyzmu – skrajne ogniwa zdominowane zostały przez energiczne formuły rytmiczne, a kontrastująca z nimi środkowa część zachwyca pogodnym, subtelnym liryzmem. W napisanej ponad 10 lat później, w 1946 roku Symfonii na orkiestrę smyczkową neoklasyczny język przybrał formę stylizacji concerto grosso. Bacewicz zastosowała w utworze typowe dla muzyki barokowej środki, jak liczne progresje, pracę motywiczną, dialogowanie w uzupełniającym rytmie, technikę wariacyjną. Pozostałe dwie, prezentowane na płycie kompozycje to utwory kameralne, przeznaczone jednak na dość rzadko spotykany skład instrumentalny. Kwartet na czworo skrzypiec z 1949 roku, skomponowany został dla studentów łódzkiego Konserwatorium Muzycznego, w którym Bacewicz wykładała przedmioty teoretyczne i prowadziła klasę skrzypiec. Mimo założeń czysto dydaktycznych, utwór wyróżniają ciekawe pomysły fakturalne i melodyczne, nasuwające skojarzenia z muzyką Vivaldiego. Z kolei Quartetto per 4 violoncelli z roku 1963, wykonany po raz pierwszy podczas Festiwalu Muzyki Współczesnej „Warszawska Jesień” we wrześniu następnego roku, to przykład poszukiwań nowych jakości brzmieniowych i stylistycznych. Kompozycja daleko różni się od poprzednich trzech – jej materiał muzyczny organizują przede wszystkim gesty muzyczne o znaczeniu czystko sonorystycznym i ekspresyjnym. Służą temu zastosowane różnorodne sposoby artykulacji, sekundowe motywy, czy liczne kontrasty dynamiki, agogiki i przebiegów rytmicznych. Wykonawcami obu kwartetów są muzycy Radomskiej Orkiestry Kameralnej oraz zaproszony do współpracy wiolonczelista – Konrad Bukowian.

Anna Iwanicka-Nijakowska (2013)