New Polish Music for Saxophone and Organ (musica sacra edition 016)

Wiodącą ideą niniejszej płyty jest połączenie elementów nowej i dawnej tradycji muzycznej, co przejawia się zarówno w ciekawym zestawieniu instrumentów – nowoczesnego saksofonu i klasycznych organów, jak również wybranego repertuaru, obejmującego latami powstania okres ponad 100 lat, przy czym większość z prezentowanych utworów to opracowania na saksofon i organy dokonane przez różnych autorów.

Najwcześniejsza Etiuda b-moll op. 4 Karola Szymanowskiego z 1902 roku, w oryginale przeznaczona na fortepian, w wersji organowej zyskała przede wszystkim nowy wymiar brzmieniowy (różne rejestry barwy instrumentu). Dwie kompozycje neoklasyczne napisane pięćdziesiąt lat później, w 1952 roku: skrzypcowa Kołysanka Grażyny Bacewicz i Sonatina na fagot i fortepian Aleksandra Tansmana, prezentowane na płycie w opracowaniu na saksofon i organy, ujmują piękną, ciepłą barwą wiodącego instrumentu dętego, z którą doskonale koresponduje delikatne brzmienie organów. Kontrastują z nimi powstałe w tym samym okresie Preludia taneczne Witolda Lutosławskiego z 1954 roku, w oryginale na klarnet i fortepian, które charakteryzują z jednej strony typowe dla polskich tańców ludowych skoczne rytmy i szybkie tempo (skrajne miniatury), jak i liryczny nastrój i śpiewna melodyka (środkowe ogniwo). Z kolei organowe Deux Pieces Hébraïques Tansmana z lat 1954-55 wykorzystują całe spektrum brzmień i różnorodnych barw, możliwych do uzyskania na organach, w zestawieniu z motywiką charakterystyczną dla muzyki żydowskiej. Grupę najnowszej muzyki wyznaczają kompozycje Mariana Sawy i Miłosza Bembinowa. Pochodzące z 1987 roku Taneczne obrazki na organy pierwszego z nich wyróżniają oryginalne zestawienia kolorystyczne uzyskane przede wszystkim ciekawym doborem rejestrów. Z kolei napisana w 1999 roku Fantazja koncertująca na saksofon i organy w partii saksofonu wykorzystuje znaną melodię Bogurodzicy, a także motywy nawiązujące do jazzu. Natomiast Mały szkic Bembinowa z 2005 roku to symboliczna klamra wieńcząca płytę – obecne są w nim zarówno nowoczesne pomysły muzyczne, jak i wyraźne aluzje do tradycyjnych technik kompozytorskich. Ciekawostką publikacji są ponadto dwa utwory znanego jazzmana – Krzysztofa Komedy, oba w opracowaniu Ryszarda Borowskiego: liryczna Moja ballada z 1958 roku i utrzymana w bardziej nowoczesnym stylu Kattorna z filmu pod tym samym tytułem, z 1965 roku.

Wykonawcami utworów prezentowanych na płycie jest dwóch utalentowanych, młodych artystów – saksofonista Paweł Gusnar i organista Jan Bokszczanin, który jest także autorem opracowania Preludiów tanecznych Lutosławskiego.

Anna Iwanicka-Nijakowska (2008)