Tansman Aleksander - Le Serment (FRF 001)

Płyta zawiera rejestrację fonograficzną jednego z najważniejszych dzieł Aleksandra Tansmana – epizodu lirycznego Le Serment (Przysięga) z 1953 roku, napisanego do libretta Dominique Vincent według noweli La Grande-Bretèche Honoré de Balzaca. Nagranie zostało zrealizowane w studiu Radia France 13 listopada 2004 roku. Dzieło operowe Tansmana powstało w ramach zamówień francuskiego radia i już 10 października 1954 roku doczekało się pierwszej emisji. Wersja sceniczna miała swoje prawykonanie kilka miesięcy później, 11 marca 1955 roku w Théâtre Royal de la Monnaie w Brukseli. W okresie kilku następnych lat utwór wielokrotnie wykonywany był zarówno w radiu (wraz z licznymi transmisjami), jak i na scenie, m.in. w Paryżu, Lubece, Nicei, Wuppertalu, Darmstadt, Mediolanie, Londynie, a także w Stanach Zjednoczonych i Szwajcarii. Oprócz wersji oryginalnej, francuskiej, prezentowane było w języku niemieckim (pt. Der Schwur) oraz angielskiej (pt. The Oath). Wszędzie spotykało się z entuzjastycznym przyjęciem słuchaczy i publiczności oraz niezwykle przychylnymi recenzjami krytyków.

Treścią dzieła jest klasyczna historia trójkąta małżeńskiego (hrabina, hrabia i młody oficer) z tragicznym finałem. Podejrzewający żonę o zdradę mąż wraca niespodziewanie do domu i prawie zaskakuje kochanków na miłosnej schadzce. Wymusza na hrabinie przysięgę na krzyż, że nie skrywa w alkowie nikogo, a następnie każe zamurować pomieszczenie, a w nim ukrywającego się kochanka. Tansman skonstruował swój utwór łącząc współczesną rzeczywistość z opowieścią o przeszłości: narrator spaceruje po parku nieopodal rozpadającej się wielkiej baszty (la grande-bretèche) – grobu oficera i wspomina tragiczną historię miłosną. Pod względem muzycznym Przysięgę charakteryzuje styl typowy dla twórczości kompozytora – neoklasyka, przy czym muzyka nie ilustruje dosłownie akcji dzieła, ale raczej prowadzi równoległą „narrację” na płaszczyźnie ekspresyjnej. Partię orkiestry wyróżnia rozbudowana faktura oraz ciekawe i potęgujące napięcie dramatyczne efekty brzmieniowe, dopełniające niezwykle sugestywnie emocjonalne i pełne gwałtownych porywów solowe recytatywy.

Anna Iwanicka-Nijakowska (2008)