calendar of events

Przystępując do ekranizacji sztuki „Amadeus” angielskiego pisarza Petera Shaffera, Milos Forman wiedział od początku, że nakręci zdjęcia w Pradze, dzie miały miejsce premierowe przedstawienia „Don Giovanniegi” i „Wesela Figara”. Zależało mu na zachoanej tam w dobrym stanie, naturanej scenerii poźnego baroku. Jednak nie zamierzał kręcić bynajmniej wiernej biografii Mozarta, a raczej „fantazję opartą na faktach”, przytaczając słowa dramaturga Shaffera.

Z resztą film Formana nie jest wierną ekranizacją sztuki; reżyser korzysta z niej tylko, by przedstawić wasną wizję Mozarta jako muzycznego geniusza. Za sztuką Shaffera – rozpoczyna od Salieriego, włoskiego muzyka na dworze cesarskim, opierając się na pogłoskach, jakoby on Mozarta otrul z zazdrości. Dlatego film zaczyna się spowiedzią Salieriego na łożu śmierci i na formę wielkiej retrospekcji, w ktorej historię Mozarta oglądamy oczami rywala. W gruncie rzeczy to film o Salierim i Mozarcie. W tym filmie Mozart jest geniuszem, któremu komponowanie najpiękniejszej muzyki przychodzi z tak wielką łatwością, że wzbudza zawiść zaledwie poprawnego Salieriego. W dodatku Mozart w wykonaniu Toma Hulce’a jest postacią żywiołową, potrafiącą korzystać z życia, nawet infantylną, co tym bardziej prowokuje ascetycznego rywala. Ale to nie tylko historia rywalizacji artystów na dworze wiedeńskim końca XVIII wieku. W szerszym planie dramat wynika ze zderzenia spontaniczności i romantyzmu Mozarta ze sztuką dworską. Niezmiernie istotną rolę spełnia tu muzyka Mozarta, znakomicie komentująca jego rozterki. Zadziwiające dzieło o sztuce, radości tworzenia i zagadce artystycznego geniuszu, który objawia się zupełnie niespodziewanie.

(frag. książki Jana F. Lewandowskiego Wielkie Kino. 150 filmów, tóre musisz zobaczyć)

Back