2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 |
---|
I | II | III | IV | V | VI | VII | VIII | IX | X | XI | XII |
---|
Warszawa podczas II wojny światowej z pełnej żywiołowej energii stolicy europejskiej o intensywnym życiu muzycznym została przez nazistowskie Niemcy przekształcona w miejsce zniszczenia i śmierci. 75 lat temu, we wrześniu 1939 roku miasto zostało rozorane nalotami Luftwaffe, które między innymi zniszczyły budynki Filharmonii i Opery, wraz z kolekcjami instrumentów i zbiorów nutowych o wartości trudnej do ocenienia. Wkrótce władze niemieckie rozpoczęły prześladowania byłych obywateli II Rzeczpospolitej połączone z niszczeniem oraz rabowaniem zasobów jej kultury. Łapanki, aresztowania, więzienie na Pawiaku i tortury w siedzibie Gestapo w Alei Szucha, egzekucje uliczne, kolejne transporty odchodzące do obozu Auschwitz i innych obozów koncentracyjnych zaczęły wyznaczać realia egzystencji warszawiaków. W listopadzie roku 1940 osoby uznane przez władze niemieckie za Żydów zostały zamknięte w utworzonym na terytorium Warszawy getcie, które dla większości z nich stało się miejscem śmierci lub – po przeżyciu miesięcy w tej zamkniętej części miasta, gdzie umierano z głodu, zostali zamordowani w obozie zagłady w Treblince. Część mieszkających w getcie dotrwała do czasu powstania w kwietniu 1943, gdy getto i jego mieszkańcy zostało ostatecznie zniszczone przez oddziały niemieckie i ukraińskie. Rok później podobne oddziały dokonały całościowej zagłady miasta w trakcie i po Powstaniu Warszawskim, mordując setki tysięcy ludności cywilnej. Kompozytorzy i muzycy stali się ofiarami tej niemającej precedensu hekatomby. Zginęli prawie wszyscy muzycy mający żydowskich przodków, uznani przez przysłane z Trzeciej Rzeszy władze za Żydów i z tego „paragrafu” skazani na straszliwą śmierć. Należała do nich znaczna część muzyków orkiestry Filharmonii Warszawskiej. Tylko część z nich przetrwała „po stronie aryjskiej”. Najsłynniejszym przykładem takiego ocalenia jest historia Władysława Szpilmana, w pomoc któremu zaangażowana była elita muzyków polskich, począwszy od Piotra Perkowskiego po Witolda Lutosławskiego. W getcie komponowano muzykę, jednak uległa ona zagładzie niemalże w całości wraz z jej twórcami lub później, podczas planowego palenia tej części miasta przez oddziały niemieckie. Muzykę komponowaną w pozostałej części Warszawy spotkał również los tragiczny: znaczna część – a w przypadku szeregu kompozytorów – większość lub całość ich twórczości została zniszczona. Nawet jeśli rękopisy kompozytorskie nie uległy spopieleniu w trakcie Powstania Warszawskiego lub już po jego kapitulacji, karty wielu partytur uległy zniszczeniu w ruinach, które zalewały deszcze, by później pokrył je śnieg; podczas gdy ich twórcy oraz ich bliscy – ci, którzy przetrwali powstanie – zostali z miasta przymusowo „wysiedleni”. Część rękopisów kompozytorów żyjących w okupowanej Warszawie, którzy nie byli Żydami, jak i większość twórców tych kompozycji jednak przetrwała. Tym utworom – ukrytym w piwnicach lub zakopanym, cudem odnalezionych na śmietniku albo zachowanych jedynie w postaci mikrofilmu przesłanego tajną drogą do Londynu – poświęcona jest seria koncertów Muzyka w okupowanej Warszawie. dr Katarzyna Naliwajek-Mazurek
------------------------------------
Muzyka w okupowanej Warszawie
Warszawa, 12-14 września 2014 Honorowy Patronat Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Bronisława Komorowskiego
Sala Koncertowa Filharmonii NarodowejPiątek, 12 września 2014 r., godz. 19:30 Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Narodowej Jacek Kaspszyk – dyrygent Krzysztof Bąkowski – skrzypce Robert Gierlach – baryton w programie Andrzej Panufnik – Uwertura tragiczna [1941-1942] Roman Palester – Koncert skrzypcowy (III wersja) [1941] *** Grażyna Bacewicz – Uwertura [1943] Konstanty Regamey – Pieśni perskie do słów Omara Chajjama na baryton i orkiestrę [1942] Witold Lutosławski – I Symfonia [1941-1947] Sobota, 13 września 2014 r., godz. 18:00 Sala Kameralna Filharmonii Narodowej wykonawcy Kwartet Śląski Szymon Krzeszowiec – I skrzypce Marcin Markowicz – II skrzypce Łukasz Syrnicki – altówka Piotr Janosik – wiolonczela w programie Projekcja filmu dokumentalnego Aleksandry Osadowskiej-Padlewskiegj Pamięci Romana Padlewskiego *** Roman Padlewski – II Kwartet smyczkowy [1940-1942] *** Grażyna Bacewicz – II Kwartet smyczkowy [1943] Karol Szymanowski – II Kwartet smyczkowy op. 56 [1927] Niedziela, 14 września 2014 r., godz. 18:00 Sala Kameralna Filharmonii Narodowej wykonawcy Lutosławski Piano Duo* ׀ Kwardofonik** Emilia Sitarz, Bartłomiej Wąsik – fortepiany Magdalena Kordylasińska, Miłosz Pękala – perkusja w programie Witold Lutosławski – Wariacje na temat Paganiniego na dwa fortepiany* Robert Schumann / Claude Debussy – Six études en forme de canon op.56* Claude Debussy – Prélude à l'après-midi d'un faune* Maurice Ravel – Bolero* *** Maurice Ravel / Kwadrofonik – Ma mère l'oye** Karol Szymanowski / Kwadrofonik – Trzy obrazy z baletu Harnasie** Witold Lutosławski / Marta Ptaszyńska – Wariacje na temat Paganiniego na dwa fortepiany i perkusję** ------------------------------------------------------------------------------------------------------------ W dniach 12-30 września 2014 r. w Sali Balowej Filharmonii Narodowej prezentacja wystawy Katarzyny Naliwajek-Mazurek Muzyka w okupowanej Polsce 1939-1945. www.lutoslawski.pl Przedsięwzięcie współfinansowane ze środków m.st. Warszawy oraz Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego |
|