| A | B | C | D | E | F | G | H | J | K | L | Ł | M | N | O | P | R | S | T | U | W | Z | Ż |
Szymanowski Karol Trzy kołysanki op. 48 do słów Jarosława Iwaszkiewicza na głos i fortepian (1922) |
|
W pierwszych miesiącach 1922 roku Karol Szymanowski napisał Trzy kołysanki op. 48 do słów Jarosława Iwaszkiewicza. Kompozycja zadedykowana została pianistce Helenie Kahn-Caselli, byłej żonie włoskiego kompozytora Alfreda Caselli, którą artysta miał okazję poznać podczas swojego pobytu w Paryżu. Teksty Iwaszkiewicza, mimo zawartej w tytule aluzji do „kołyszących utworów do snu”, nawiązują jednak tematycznie do wydarzeń wojny i rewolucji. Mroczny nastrój wierszy, przepełniony smutkiem i poruszający echem niedawnych tragedii kompozytor oddał muzyką równie skupioną, ascetyczną w zakresie zastosowanych środków i faktury. Pod tym względem Trzy kołysanki bliskie są stylistycznie ukończonym kilka miesięcy wcześniej Słopiewniom. I chociaż kompozytor nie tworzy tutaj nawiązań do folkloru podhalańskiego, to zastosował podobnie skondensowane, ograniczone brzmienia nasycone jednak ogromnym ładunkiem emocjonalnym i wewnętrzną ekspresją. Pieśń pierwsza Pochyl się cicho nad kołyską... porusza wrażeniem smutku i pustki osiągniętym pojedynczymi, wyciszonymi dźwiękami, gdy tymczasem podobny nastrój w drugim utworze Śpiewam morzu, gwiazdom i tobie... kompozytor uzyskał poprzez zastosowanie atonalnej harmoniki i charakterystycznej rytmiki – z licznymi synkopami i „wymijaniem się” partii wokalnej z fortepianem. Jedynie trzecia kołysanka Biały krąg księżyca... rozjaśnia nastrój poprzednich pieśni bardziej pogodnym kolorytem, chociaż nadal pobrzmiewającym delikatną, liryczną melancholią, zdobioną orientalnymi zwrotami melodycznymi. Pierwsza i ostatnia z Trzech kołysanek ukazały się drukiem jeszcze w 1922 roku na łamach paryskiego czasopisma „La Revue Musicale” (jako dodatek nutowy) w języku polskim i francuskim. Całość wydało Universal Edition dopiero cztery lata później, w 1926 roku. Trzy miniaturowe pieśni Szymanowskiego, mimo niewątpliwego uroku, znalazły się w repertuarze zaledwie kilku wybitnych śpiewaczek, m.in. Haliny Łukomskiej, Bożeny Betley, czy Iwony Sobotki, która nagrała je w 2004 roku wspólnie z pianistką Reinild Mees dla holenderskiego wydawnictwa Channel Classics. Istnieje także transkrypcja Trzech kołysanek na sopran lub tenor i orkiestrę kameralną autorstwa Jana Krenza. Anna Iwanicka-Nijakowska
|
|